 |
 |
words/phrases starting with |
"B" |
Click on
speaker icon to hear in MP3 format |
owi:ya:ˀah |
|
baby |
A |
owi:ya:ah haksa:ˀah |
|
baby boy |
|
owihya:ˀáh gohdréhdaˀ |
|
baby carriage (stroller) |
A |
owi:ya:ah eksa:ah |
|
baby girl |
|
owi:ya:ˀáh gowęshǫ́:ˀǫh |
|
baby items |
A |
owi:ya:ˀah ǫtnahtaˀ |
|
baby oil |
|
ohwęˀgageh goyadonędagǫh |
|
baby on a cradleboard |
|
owi:ya:ˀah ǫdeteˀtrahtaˀ |
|
baby powder |
|
owi:ya:ˀáh ogyaˀdo̱háˀtaˀ |
|
baby's bath table |
- |
owi:yaˀáh ǫgyaˀdo̱háiˀtaˀ |
|
baby's bath tub |
- |
owi:yaˀáh ǫtgéhdahstaˀ |
|
baby's bib |
- |
owi:ya:ˀah deyǫgyˀadanhahstaˀ |
|
baby's binder (to keep in the belly button) |
- |
owi:yaˀáh goyę́hsraˀ |
|
baby's blanket |
- |
owi:yaˀáh gonahaó:traˀ |
|
baby's bonnet |
- |
owi:yaˀáh gadrehdagǫ́: ǫgyę́da̱hkwaˀ |
|
baby's car seat |
- |
owi:yaˀáh go̱hgwę́:nyaˀ |
|
baby's clothing |
- |
owi:yaˀáh gonáhdaˀ |
|
baby's comb |
- |
owi:yaˀáh deyǫtgá:hǫhkwaˀ |
|
baby's cradle |
- |
owi:yaˀáh gǫná:kdaˀ |
|
baby's crib |
- |
owi:yaˀáh gogyaˀdawíˀtraˀ |
|
baby's dress |
- |
owi:yaˀáh ǫtgǫhso̱háiˀtaˀ |
|
baby's face cloth |
- |
owi:yaˀáh gokwáˀ |
|
baby's food |
- |
owi:yaˀáh gonǫ́ˀgwaˀ |
|
baby's formula |
- |
owi:yaˀáh gokyę́da̱hkwaˀ |
|
baby's highchair |
- |
owi:yaˀáh gotnáˀtsotraˀ |
|
baby's jeans/pants |
- |
owi:yaˀáh godáˀstaˀ |
|
baby's nightclothes/sleeper |
- |
owi:yaˀáh ǫtnáhtaˀ |
|
baby's oil |
- |
owi:ya:ˀah ǫninhęhęhkwaˀ |
|
baby's potty chair |
- |
owi:yaˀáh ǫdeteˀtráhtaˀ |
|
baby's powder |
- |
owi:yaˀáh go̱hsdáˀwędraˀ |
|
baby's rattle |
- |
owi:yaˀáh otnǫˀao:há:taˀ |
|
baby's shampoo |
- |
owi:yaˀáh go̱hdáhgwaˀ |
|
baby's shoes |
- |
owi:yaˀáh go̱hsreká: go̱hgwę́:nyaˀ |
|
baby's snowsuit |
- |
owi:yaˀáh gonohá:ˀtraˀ |
|
baby's soap |
- |
owi:yaˀáh godáhditraˀ |
|
baby's socks |
- |
owi:yaˀáh godréhdaˀ |
|
baby's stroller |
- |
owi:yaˀáh ǫtgahiˀdáhkwaˀ |
|
baby's toys |
- |
owi:yaˀáh hnaˀgǫ̱hká:ˀ gogyaˀdawíˀtraˀ |
|
baby's undershirt |
- |
gesǫ́hneh |
 |
(my) back (v.) |
- |
sehshǫhneh sehswęˀnageh ohsgyęˀdageh |
|
backbone, spine |
- |
wadadedréˀs gaya:dǫ́:nihs |
|
backhoe |
- |
swegehaˀ |
|
back then, long ago |
- |
gayęˀgwaikdǫh oˀwahǫh |
|
bacon |
- |
gwisgwis oˀwáhǫh |
|
bacon |
- |
gáya:ˀ |
 |
bag |
- |
ga̱hehnawę́hę:s |
|
bail elevator |
- |
degahehnóha:s |
|
bailer (for hay/straw) |
- |
watǫnˀadǫ:t |
|
baked potatoes |
- |
wadahnyǫhsǫ:t |
|
baked squash |
- |
hanaˀdaǫ́nihs |
|
baker |
- |
gagǫˀtrahe:haˀ |
 |
balance, weigh scale |
- |
ęˀnhó:traˀ |
 |
ball |
- |
dewęˀnhé:ga:ˀ |
 |
ball deer |
- |
sragwáhdagǫ: |
|
ball of your foot |
- |
otsgódaˀ |
|
balsom fir |
- |
gyó:gyo:ˀ |
|
baltimore oriole |
- |
onaˀgáˀ ohyáˀ |
|
banana |
- |
onaˀgáˀ ohyáˀ gra̱hé:t |
|
banana tree |
- |
hǫwádˀisgohs |
|
baptistry |
- |
ǫtnehga̱hnínǫ̱hsgeh |
|
bar or hotel |
- |
ahsdehká:ˀ ǫdeˀsgǫdáhkwaˀ |
|
barbeque |
- |
hahnékaˀ |
|
bartender |
- |
dehęnę́nhó:staˀ ęˀnhó:traˀ |
 |
baseball (ball) |
- |
dehęnę́nho:sˀ |
 |
baseball (game) (v.) |
- |
ga̱ˀáhdraˀ |
|
basket |
- |
oˀnó:ksaˀ |
|
bass |
- |
sga̱hsáka̱haǫ:ˀ |
|
bass (large-mouth) |
- |
ohó:draˀ |
|
basswood |
- |
adraˀwi̱hsdaˀ |
 |
bat (animal) |
- |
ǫgyaˀdo̱haíˀtaˀ |
|
bath tub |
- |
ǫdawˀędáhkwaˀ |
|
bathing suit |
- |
ǫgyaˀdo̱haiˀtáˀgeh |
|
bathroom |
- |
ojihsdaógwaˀ |
 |
beads |
- |
degáyaǫˀ |
 |
beadwork |
- |
gasaheˀdáyętwęh |
|
bean field |
- |
osáheˀdaˀ |
|
beans |
- |
osaheˀdá:tę: |
 |
beans (dried) |
- |
osaheˀdá:se:ˀ |
 |
beans (wax) |
- |
hnyágwaiˀ |
 |
bear |
- |
ogohstwę́:ˀę:ˀ |
 |
beard |
- |
hnyagwaíˀ oˀwáhǫh |
|
bear meat |
- |
segǫ́he:ˀ |
 |
beat (hit) (v.) |
- |
naganyáˀgǫˀ |
 |
beaver |
- |
naganyaˀgǫ́ˀ oˀwáhǫh |
|
beaver meat | \
- |
snigǫ́ha:k |
 |
be careful (leave) |
- |
ganá:kdaˀ |
 |
bed |
- |
jiˀnǫ̱hdó:yaˀ |
|
bedbug |
- |
onǫ́hwestaˀ |
 |
bedroom |
- |
enakdowé:ktaˀ |
|
bedspread |
- |
gˀanáhgǫhtah |
|
bee |
- |
onoh otsgę́ˀęˀ |
|
beech |
- |
otgwęhjiáˀ okdehowá:nęˀs |
|
beets |
- |
ojéhwędaˀ |
 |
bell |
- |
okséˀdaˀ |
 |
belly |
- |
satsédo:t |
 |
belly button (your) (v.) |
- |
agáwęh |
 |
belong (mine) |
- |
atnáˀgwíhdraˀ |
 |
belt |
- |
wakyęda̱hkwésǫˀs |
|
benches |
- |
deseságe:t |
 |
bend |
- |
ohyáˀ |
 |
berry |
- |
wa̱hyáyętwęh |
|
berry field |
- |
gayędowá:nęh |
|
betting (longhouse) |
- |
ga̱hyadǫ̱hsradogę́hdiˀ |
|
Bible |
- |
dekní deweˀni̱hsgaó:t gadréhdaˀ |
 |
bicycle |
- |
gowá:nęh |
|
big |
- |
henahshedáda̱hgwahs |
|
bingo (males) |
- |
deyoˀwalíhsda̱haǫh |
|
birch |
- |
jˀidę́:ˀęh |
 |
bird |
- |
jidęˀshǫ́:ˀǫh |
|
birds |
- |
sajóhih |
 |
bite (v.) |
- |
swęˀdˀaę:ˀ |
 |
black |
- |
gohowé:yaˀ |
 |
black ash |
- |
gwidóˀgwido:ˀ |
|
black breasted woodpecker |
- |
swęˀdaˀę́:ˀ niyohehdóˀdę: |
|
black loam |
- |
haná:dǫh |
|
black snake |
- |
ohswá:tgęhs |
|
black sucker |
- |
jogríhs |
|
blackbird |
- |
deyoda̱hyákdǫ: |
 |
blackberries |
- |
tǫ́dakdǫˀ |
|
blackcaps |
- |
trę́ˀdaˀ |
 |
blackfly |
- |
oyę́hsraˀ |
 |
blanket |
- |
gahsdagwá:da̱hgwahs |
|
bleach |
- |
degáye̱hstaˀ |
|
blender |
- |
deyega̱hgwé:gǫh |
|
blindness |
- |
otgwę́hasˀ |
 |
blood |
- |
gatgwę́hsa̱haiˀs |
|
bloodroot |
- |
adéhswaˀ |
 |
blouse |
- |
ǫ́hyaˀę:ˀ |
 |
blue |
- |
dídi:ˀ |
 |
blue jay |
- |
ohyá:jiˀ |
 |
blueberries |
- |
ǫtgoˀjonyáˀtaˀ |
|
blush |
- |
káǫ:waˀ |
 |
boat |
- |
ǫdenyatsoda̱hkwáˀ gajihohá:ˀ |
|
bobby pin |
- |
dagu:sgó:wah |
 |
bobcat |
- |
oyáˀdaˀ |
 |
body |
- |
syadá:gǫ: |
 |
body (in your) |
- |
okwáǫt |
 |
boil (abscess) |
- |
ohneganyę́hęhs |
 |
boiling |
- |
ohsgyę́daˀ |
 |
bone |
- |
anahaótraˀ |
 |
bonnet |
- |
deyonrahdáˀ ehsdǫh |
|
boneset |
- |
ohyadǫhsrǫ́:dǫˀ |
|
book |
- |
deyoihsré:s ohnegagríˀ ahdáhgwaˀ |
|
boots (rubber) |
- |
go̱hsrehká:ˀ ahdáhgwaˀ |
|
boots (winter) |
- |
adóda:ˀ |
 |
bow (weapon) |
- |
desadęnǫhǫ́:nyo: |
 |
bow (v.) |
- |
deyohsé:s gajęˀ |
|
bowl |
- |
de̱hęnadátgǫhe:s |
|
boxing |
- |
haksá:ˀah |
 |
boy (child) |
- |
nihú:ˀuh |
|
boy (little) |
- |
hǫgwéh |
|
boy (man) |
- |
haksaˀdasé:ˀah |
|
boy (teenage) |
- |
deyǫtnǫgohá:ktaˀ |
|
bra |
- |
ǫnętsanháhstaˀ |
 |
bracelet |
- |
onyájaˀ |
 |
braids |
- |
ojiˀdrǫwáhadˀ |
 |
brain |
- |
Tganáda̱hae:ˀ |
 |
Brantford |
- |
onáˀda:ˀ |
 |
bread |
- |
enaˀdá:kwa: |
|
bread container |
- |
gaseˀatgę́dǫh onaˀda:ˀ |
 |
bread (sour dough) |
- |
enaˀda:nawę́hda̱hkwaˀ |
|
bread steamer |
- |
otnaˀdaǫ́:da̱hkwaˀ |
|
breadpan |
- |
knǫgwáˀgeh |
 |
breast |
- |
ǫdeˀkaǫ́:da̱hwaˀ |
 |
breech cloth |
- |
owá:deˀ |
 |
breeze |
- |
oˀda:íh de̱haˀsgwá:dǫ̱haˀ |
|
bricklayer |
- |
wa̱hsgóhǫh |
 |
bridge |
- |
dáhsha: |
 |
bring {v.) |
- |
deyohí:ˀǫh |
 |
broken |
- |
dewaknigǫ́hnyˀagǫh |
|
brokenhearted (grieving) |
- |
gajihóha:ˀ |
 |
brooch |
- |
deyǫdęnóˀsgˀwitaˀ |
 |
broom |
- |
ohnegá:griˀ |
 |
broth |
- |
hehjíˀah |
 |
(my) brother (older) |
- |
heˀgę́:ˀeh |
 |
(my) brother (younger) |
- |
héhsˀaę:ˀ |
 |
brown |
- |
deshahsǫ́dęh |
 |
buckle it (v.) |
- |
dogriyáˀgǫˀ |
|
buffalo (animal) |
- |
Degyohodró:wę: |
|
Buffalo (city) |
- |
gaksi:yóˀs eksaę:dáhkwaˀ |
|
buffet (dining room) |
- |
ojiˀnǫ́:waˀ |
 |
bug |
- |
satnǫhsǫ́:nih |
 |
build (a house) (v.) |
- |
gatse:nę́ˀ gadíˀdrǫˀ |
|
buildings (farm yard) |
- |
ga̱héhdǫne:s |
|
bulldozer |
- |
ogę́hęˀ |
|
bullet |
- |
sgwaˀa̱hadˀgó:wah |
 |
bullfrog |
- |
tíheˀs |
 |
bum (hobo) |
- |
onǫhdagó:wah |
 |
burdock |
- |
Degyoˀnęhsáhǫh |
|
Burlington |
- |
satsá:dǫ: |
 |
bury (v.) |
- |
onǫ́hdaˀ |
|
burrs |
- |
goyaˀdęnę́hgwih |
 |
bus |
- |
ganadagǫhká:ˀ goyaˀdanęhgwˀitáˀ gadréhdaˀ |
|
bus (city bus) |
- |
gaksaˀdanę́hgwih |
|
bus (school) |
- |
goyaˀdanęhgwíh hadǫ́:nyeˀs |
|
busdriver |
- |
ohǫdashǫ́:ˀǫh |
|
bushes |
- |
ohǫ́dagǫ: |
|
bushes (in the) |
- |
gaditse:nę́ˀ hanyóhs |
|
butcher |
- |
eˀwahiyáˀktaˀ |
|
butcher knife |
- |
eˀwahiyaˀktáˀ ganésda:ˀ |
|
butcher's cutting board |
- |
owidrá:taˀ |
 |
butter |
- |
ewidra:tá:kwaˀ |
|
butter dish |
- |
jiˀdaná:węˀ |
 |
butterfly |
- |
ganǫˀgwatéˀdǫh |
 |
buttermilk |
- |
gahnyóˀgwe:s |
 |
butternut |
- |
ohnaˀjaˀ |
 |
buttocks |
- |
ohnyáhska:ˀ |
 |
button |
- |
sní:nǫh |
 |
buy it (you) (v.) |
- |
|
Last updated: Ganęsgwaotá:ˀah, 20 2022 |