 |
 |
| words/phrases starting with |
| "B" |
| Click on
speaker icon to hear in MP3 format |
| owi:ya:ˀah |
|
baby |
A |
| owi:ya:ah haksa:ˀah |
|
baby boy |
|
| owihya:ˀáh gohdréhdaˀ |
|
baby carriage (stroller) |
A |
| owi:ya:ah eksa:ah |
|
baby girl |
|
| owi:ya:ˀáh gowęshǫ́:ˀǫh |
|
baby items |
A |
| owi:ya:ˀah ǫtnahtaˀ |
|
baby oil |
|
| ohwęˀgageh goyadonędagǫh |
|
baby on a cradleboard |
|
| owi:ya:ˀah ǫdeteˀtrahtaˀ |
|
baby powder |
|
| owi:ya:ˀáh ogyaˀdo̱háˀtaˀ |
|
baby's bath table |
- |
| owi:yaˀáh ǫgyaˀdo̱háiˀtaˀ |
|
baby's bath tub |
- |
| owi:yaˀáh ǫtgéhdahstaˀ |
|
baby's bib |
- |
| owi:ya:ˀah deyǫgyˀadanhahstaˀ |
|
baby's binder (to keep in the belly button) |
- |
| owi:yaˀáh goyę́hsraˀ |
|
baby's blanket |
- |
| owi:yaˀáh gonahaó:traˀ |
|
baby's bonnet |
- |
| owi:yaˀáh gadrehdagǫ́: ǫgyę́da̱hkwaˀ |
|
baby's car seat |
- |
| owi:yaˀáh go̱hgwę́:nyaˀ |
|
baby's clothing |
- |
| owi:yaˀáh gonáhdaˀ |
|
baby's comb |
- |
| owi:yaˀáh deyǫtgá:hǫhkwaˀ |
|
baby's cradle |
- |
| owi:yaˀáh gǫná:kdaˀ |
|
baby's crib |
- |
| owi:yaˀáh gogyaˀdawíˀtraˀ |
|
baby's dress |
- |
| owi:yaˀáh ǫtgǫhso̱háiˀtaˀ |
|
baby's face cloth |
- |
| owi:yaˀáh gokwáˀ |
|
baby's food |
- |
| owi:yaˀáh gonǫ́ˀgwaˀ |
|
baby's formula |
- |
| owi:yaˀáh gokyę́da̱hkwaˀ |
|
baby's highchair |
- |
| owi:yaˀáh gotnáˀtsotraˀ |
|
baby's jeans/pants |
- |
| owi:yaˀáh godáˀstaˀ |
|
baby's nightclothes/sleeper |
- |
| owi:yaˀáh ǫtnáhtaˀ |
|
baby's oil |
- |
| owi:ya:ˀah ǫninhęhęhkwaˀ |
|
baby's potty chair |
- |
| owi:yaˀáh ǫdeteˀtráhtaˀ |
|
baby's powder |
- |
| owi:yaˀáh go̱hsdáˀwędraˀ |
|
baby's rattle |
- |
| owi:yaˀáh otnǫˀao:há:taˀ |
|
baby's shampoo |
- |
| owi:yaˀáh go̱hdáhgwaˀ |
|
baby's shoes |
- |
| owi:yaˀáh go̱hsreká: go̱hgwę́:nyaˀ |
|
baby's snowsuit |
- |
| owi:yaˀáh gonohá:ˀtraˀ |
|
baby's soap |
- |
| owi:yaˀáh godáhditraˀ |
|
baby's socks |
- |
| owi:yaˀáh godréhdaˀ |
|
baby's stroller |
- |
| owi:yaˀáh ǫtgahiˀdáhkwaˀ |
|
baby's toys |
- |
| owi:yaˀáh hnaˀgǫ̱hká:ˀ gogyaˀdawíˀtraˀ |
|
baby's undershirt |
- |
| gesǫ́hneh |
 |
(my) back (v.) |
- |
| sehshǫhneh sehswęˀnageh ohsgyęˀdageh |
|
backbone, spine |
- |
| wadadedréˀs gaya:dǫ́:nihs |
|
backhoe |
- |
| swegehaˀ |
|
back then, long ago |
- |
| gayęˀgwaikdǫh oˀwahǫh |
|
bacon |
- |
| gwisgwis oˀwáhǫh |
|
bacon |
- |
| gáya:ˀ |
 |
bag |
- |
| ga̱hehnawę́hę:s |
|
bail elevator |
- |
| degahehnóha:s |
|
bailer (for hay/straw) |
- |
| watǫnˀadǫ:t |
|
baked potatoes |
- |
| wadahnyǫhsǫ:t |
|
baked squash |
- |
| hanaˀdaǫ́nihs |
|
baker |
- |
| gagǫˀtrahe:haˀ |
 |
balance, weigh scale |
- |
| ęˀnhó:traˀ |
 |
ball |
- |
| dewęˀnhé:ga:ˀ |
 |
ball deer |
- |
| sragwáhdagǫ: |
|
ball of your foot |
- |
| otsgódaˀ |
|
balsom fir |
- |
| gyó:gyo:ˀ |
|
baltimore oriole |
- |
| onaˀgáˀ ohyáˀ |
|
banana |
- |
| onaˀgáˀ ohyáˀ gra̱hé:t |
|
banana tree |
- |
| hǫwádˀisgohs |
|
baptistry |
- |
| ǫtnehga̱hnínǫ̱hsgeh |
|
bar or hotel |
- |
| ahsdehká:ˀ ǫdeˀsgǫdáhkwaˀ |
|
barbeque |
- |
| hahnékaˀ |
|
bartender |
- |
| dehęnę́nhó:staˀ ęˀnhó:traˀ |
 |
baseball (ball) |
- |
| dehęnę́nho:sˀ |
 |
baseball (game) (v.) |
- |
| ga̱ˀáhdraˀ |
|
basket |
- |
| oˀnó:ksaˀ |
|
bass |
- |
| sga̱hsáka̱haǫ:ˀ |
|
bass (large-mouth) |
- |
| ohó:draˀ |
|
basswood |
- |
| adraˀwi̱hsdaˀ |
 |
bat (animal) |
- |
| ǫgyaˀdo̱haíˀtaˀ |
|
bath tub |
- |
| ǫdawˀędáhkwaˀ |
|
bathing suit |
- |
| ǫgyaˀdo̱haiˀtáˀgeh |
|
bathroom |
- |
| ojihsdaógwaˀ |
 |
beads |
- |
| degáyaǫˀ |
 |
beadwork |
- |
| gasaheˀdáyętwęh |
|
bean field |
- |
| osáheˀdaˀ |
|
beans |
- |
| osaheˀdá:tę: |
 |
beans (dried) |
- |
| osaheˀdá:se:ˀ |
 |
beans (wax) |
- |
| hnyágwaiˀ |
 |
bear |
- |
| ogohstwę́:ˀę:ˀ |
 |
beard |
- |
| hnyagwaíˀ oˀwáhǫh |
|
bear meat |
- |
| segǫ́he:ˀ |
 |
beat (hit) (v.) |
- |
| naganyáˀgǫˀ |
 |
beaver |
- |
| naganyaˀgǫ́ˀ oˀwáhǫh |
|
beaver meat | \
- |
| snigǫ́ha:k |
 |
be careful (leave) |
- |
| ganá:kdaˀ |
 |
bed |
- |
| jiˀnǫ̱hdó:yaˀ |
|
bedbug |
- |
| onǫ́hwestaˀ |
 |
bedroom |
- |
| enakdowé:ktaˀ |
|
bedspread |
- |
| gˀanáhgǫhtah |
|
bee |
- |
| onoh otsgę́ˀęˀ |
|
beech |
- |
| otgwęhjiáˀ okdehowá:nęˀs |
|
beets |
- |
| ojéhwędaˀ |
 |
bell |
- |
| okséˀdaˀ |
 |
belly |
- |
| satsédo:t |
 |
belly button (your) (v.) |
- |
| agáwęh |
 |
belong (mine) |
- |
| atnáˀgwíhdraˀ |
 |
belt |
- |
| wakyęda̱hkwésǫˀs |
|
benches |
- |
| deseságe:t |
 |
bend |
- |
| ohyáˀ |
 |
berry |
- |
| wa̱hyáyętwęh |
|
berry field |
- |
| gayędowá:nęh |
|
betting (longhouse) |
- |
| ga̱hyadǫ̱hsradogę́hdiˀ |
|
Bible |
- |
| dekní deweˀni̱hsgaó:t gadréhdaˀ |
 |
bicycle |
- |
| gowá:nęh |
|
big |
- |
| henahshedáda̱hgwahs |
|
bingo (males) |
- |
| deyoˀwalíhsda̱haǫh |
|
birch |
- |
| jˀidę́:ˀęh |
 |
bird |
- |
| jidęˀshǫ́:ˀǫh |
|
birds |
- |
| sajóhih |
 |
bite (v.) |
- |
| swęˀdˀaę:ˀ |
 |
black |
- |
| gohowé:yaˀ |
 |
black ash |
- |
| gwidóˀgwido:ˀ |
|
black breasted woodpecker |
- |
| swęˀdaˀę́:ˀ niyohehdóˀdę: |
|
black loam |
- |
| haná:dǫh |
|
black snake |
- |
| ohswá:tgęhs |
|
black sucker |
- |
| jogríhs |
|
blackbird |
- |
| deyoda̱hyákdǫ: |
 |
blackberries |
- |
| tǫ́dakdǫˀ |
|
blackcaps |
- |
| trę́ˀdaˀ |
 |
blackfly |
- |
| oyę́hsraˀ |
 |
blanket |
- |
| gahsdagwá:da̱hgwahs |
|
bleach |
- |
| degáye̱hstaˀ |
|
blender |
- |
| deyega̱hgwé:gǫh |
|
blindness |
- |
| otgwę́hasˀ |
 |
blood |
- |
| gatgwę́hsa̱haiˀs |
|
bloodroot |
- |
| adéhswaˀ |
 |
blouse |
- |
| ǫ́hyaˀę:ˀ |
 |
blue |
- |
| dídi:ˀ |
 |
blue jay |
- |
| ohyá:jiˀ |
 |
blueberries |
- |
| ǫtgoˀjonyáˀtaˀ |
|
blush |
- |
| káǫ:waˀ |
 |
boat |
- |
| ǫdenyatsoda̱hkwáˀ gajihohá:ˀ |
|
bobby pin |
- |
| dagu:sgó:wah |
 |
bobcat |
- |
| oyáˀdaˀ |
 |
body |
- |
| syadá:gǫ: |
 |
body (in your) |
- |
| okwáǫt |
 |
boil (abscess) |
- |
| ohneganyę́hęhs |
 |
boiling |
- |
| ohsgyę́daˀ |
 |
bone |
- |
| anahaótraˀ |
 |
bonnet |
- |
| deyonrahdáˀ ehsdǫh |
|
boneset |
- |
| ohyadǫhsrǫ́:dǫˀ |
|
book |
- |
| deyoihsré:s ohnegagríˀ ahdáhgwaˀ |
|
boots (rubber) |
- |
| go̱hsrehká:ˀ ahdáhgwaˀ |
|
boots (winter) |
- |
| adóda:ˀ |
 |
bow (weapon) |
- |
| desadęnǫhǫ́:nyo: |
 |
bow (v.) |
- |
| deyohsé:s gajęˀ |
|
bowl |
- |
| de̱hęnadátgǫhe:s |
|
boxing |
- |
| haksá:ˀah |
 |
boy (child) |
- |
| nihú:ˀuh |
|
boy (little) |
- |
| hǫgwéh |
|
boy (man) |
- |
| haksaˀdasé:ˀah |
|
boy (teenage) |
- |
| deyǫtnǫgohá:ktaˀ |
|
bra |
- |
| ǫnętsanháhstaˀ |
 |
bracelet |
- |
| onyájaˀ |
 |
braids |
- |
| ojiˀdrǫwáhadˀ |
 |
brain |
- |
| Tganáda̱hae:ˀ |
 |
Brantford |
- |
| onáˀda:ˀ |
 |
bread |
- |
| enaˀdá:kwa: |
|
bread container |
- |
| gaseˀatgę́dǫh onaˀda:ˀ |
 |
bread (sour dough) |
- |
| enaˀda:nawę́hda̱hkwaˀ |
|
bread steamer |
- |
| otnaˀdaǫ́:da̱hkwaˀ |
|
breadpan |
- |
| knǫgwáˀgeh |
 |
breast |
- |
| ǫdeˀkaǫ́:da̱hwaˀ |
 |
breech cloth |
- |
| owá:deˀ |
 |
breeze |
- |
| oˀda:íh de̱haˀsgwá:dǫ̱haˀ |
|
bricklayer |
- |
| wa̱hsgóhǫh |
 |
bridge |
- |
| dáhsha: |
 |
bring {v.) |
- |
| deyohí:ˀǫh |
 |
broken |
- |
| dewaknigǫ́hnyˀagǫh |
|
brokenhearted (grieving) |
- |
| gajihóha:ˀ |
 |
brooch |
- |
| deyǫdęnóˀsgˀwitaˀ |
 |
broom |
- |
| ohnegá:griˀ |
 |
broth |
- |
| hehjíˀah |
 |
(my) brother (older) |
- |
| heˀgę́:ˀeh |
 |
(my) brother (younger) |
- |
| héhsˀaę:ˀ |
 |
brown |
- |
| deshahsǫ́dęh |
 |
buckle it (v.) |
- |
| dogriyáˀgǫˀ |
|
buffalo (animal) |
- |
| Degyohodró:wę: |
|
Buffalo (city) |
- |
| gaksi:yóˀs eksaę:dáhkwaˀ |
|
buffet (dining room) |
- |
| ojiˀnǫ́:waˀ |
 |
bug |
- |
| satnǫhsǫ́:nih |
 |
build (a house) (v.) |
- |
| gatse:nę́ˀ gadíˀdrǫˀ |
|
buildings (farm yard) |
- |
| ga̱héhdǫne:s |
|
bulldozer |
- |
| ogę́hęˀ |
|
bullet |
- |
| sgwaˀa̱hadˀgó:wah |
 |
bullfrog |
- |
| tíheˀs |
 |
bum (hobo) |
- |
| onǫhdagó:wah |
 |
burdock |
- |
| Degyoˀnęhsáhǫh |
|
Burlington |
- |
| satsá:dǫ: |
 |
bury (v.) |
- |
| onǫ́hdaˀ |
|
burrs |
- |
| goyaˀdęnę́hgwih |
 |
bus |
- |
| ganadagǫhká:ˀ goyaˀdanęhgwˀitáˀ gadréhdaˀ |
|
bus (city bus) |
- |
| gaksaˀdanę́hgwih |
|
bus (school) |
- |
| goyaˀdanęhgwíh hadǫ́:nyeˀs |
|
busdriver |
- |
| ohǫdashǫ́:ˀǫh |
|
bushes |
- |
| ohǫ́dagǫ: |
|
bushes (in the) |
- |
| gaditse:nę́ˀ hanyóhs |
|
butcher |
- |
| eˀwahiyáˀktaˀ |
|
butcher knife |
- |
| eˀwahiyaˀktáˀ ganésda:ˀ |
|
butcher's cutting board |
- |
| owidrá:taˀ |
 |
butter |
- |
| ewidra:tá:kwaˀ |
|
butter dish |
- |
| jiˀdaná:węˀ |
 |
butterfly |
- |
| ganǫˀgwatéˀdǫh |
 |
buttermilk |
- |
| gahnyóˀgwe:s |
 |
butternut |
- |
| ohnaˀjaˀ |
 |
buttocks |
- |
| ohnyáhska:ˀ |
 |
button |
- |
| sní:nǫh |
 |
buy it (you) (v.) |
- |
| |
| Last updated: Ganęsgwaotá:ˀah, 20 2022 |